Gaat de reis naar Marokko, dan is Marrakesh een must. Vergaap je aan de mooie paleizen en tuinen en verdwaal in de straatjes rondom het grote plein. Local Astrid Emmers-Lemnaouar wijst de weg en geeft fijne tips.
Tekst en beeld: Nathan Vos
Marrakesh: dan denk je meteen aan de medina, de 700 hectares grote oude stad. Met in het hart de Place Djemaa el Fna, het grote plein waar iedereen vanzelf heen trekt. En natuurlijk de souk, waar het zo magisch verdwalen is. Een stad die bijna duizend jaar geleden gesticht werd door nomaden, die zich bij rivier de Tensift vleiden. Ze vernoemden de plek naar ofwel 'Murr Akush' (land van God) ofwel 'Murra Kish' (passeer hier snel!) een boodschap gericht aan dieven.
Tips van local Astrid
Astrid Emmers-Lemnaouar (Den Bosch, 1978) reisde jarenlang over het Afrikaanse continent. Ze trouwde met Mohammed en met hun twee kinderen wonen ze afwisselend in Marrakesh en Ouarzazate. Astrid is eigenaar van hotel Riad Orange en begeleidt reizen door heel Marokko.
Astrid is al jaren met Marokko, Marrakesh, de mensen en hun gebruiken verweven. Getrouwd met Mohammed ('Momo') en als eigenaar van Dades reizen én van hotel Riad Orange is ze meer dan thuis in de koningsstad. Met man en kinderen Charif en Hind reist ze tussen huis en hotel. En ze begeleidt reizen met een team van locals en Europeanen. Astrid spreekt daarom ook Berbers, Frans en een beetje Arabisch.
Vakmanschap in de souk
In de souk weet ze blindelings de weg. "Als je de weg weet, of juist niet, kun je zomaar de geschiedenis in lopen. Ik ga graag naar de wol-ververs, die met de hand het textiel kleuren voor de kleren en doekenmakers. Er zijn er nog drie, terwijl er tien jaar geleden nog twintig waren, dus je moet snel zijn als je hun vakmanschap wilt zien. Dat geldt ook voor de wevers. Ze vinden het leuk om te laten zien wat ze doen, helemaal als je wat koopt."
Met respect op koopjesjacht
Zelf weet ze haarfijn waar de koopjes zijn, wat kwaliteit is en wat niet én hoe je op zo'n manier zakendoet dat beide partijen blij zijn. Want afdingen hoort erbij, betaal gerust maar een derde van de originele vraagprijs, maar houd je wel aan de regels. "Als jij zelf een prijs hebt genoemd, kun je daar niet meer onder zakken. Oftewel: wees scherp, maar zorg dat je de ander respect betoont. En je mag gewoon door- of weglopen, en zeggen dat je misschien terugkomt. Als je dat laat volgen door een 'Inshallah' – als God het wil – kan een verkoper alleen 'Inshallah' terugzeggen."
Cocktail
"In de oude stad kun je doorgaans geen alcohol krijgen, maar sommige tenten hebben een vergunning. Vanaf de Kosy Bar heb je een prachtig uitzicht over de stad. Ik raad je trouwens af om naar plekken met een oude drankvergunning, nog uit de Franse tijd, te gaan. Daar is de drank weer zó goedkoop dat er veel alcoholisten zitten."
Hip eten
"Marokkanen zelf eten het liefst thuis, de meeste restaurants zijn gericht op buitenlanders. Restaurant BlackChich is een plek waar de oude Berberse keuken wordt gemengd met de moderne Senegalese. Lekker als je de tajines even zat bent. En leuk ingericht."
Uitzicht
"Ga bij café L'Adresse op het dakterras zitten. Je ziet niet alleen álles wat er op het plein gebeurt, je ziet achter de stad ook het Atlasgebergte. Meestal met besneeuwde toppen, bijzonder als je in de hitte van de stad zit. 's Avonds heb je er de zon in de rug, zodat je voor foto's het gouden uurtje kunt meepakken. Aan de andere kant van het plein zit Café de France. Ook daar heb je prachtig uitzicht."
Uitgaan
"Jongeren stappen in de nieuwe stad, maar verder gaat iedereen naar het Djemaa el Fna-plein, waar kunstenmakers en andere types je voor wat geld proberen te vermaken. Van slangenbezweerders tot Gnaoua geestuitdrijvers tot Berber muzikanten. Als je blijft staan kijken, moet je betalen. Als je een biljet van 20 dirham (zo'n 5 euro) geeft, ben je hun beste vriend en zetten ze een stoel voor jou en je geliefden neer. Ik adviseer drie biljetten in je zak te houden en bij drie groepjes te kijken, en verder vooral lachend door te lopen."
Shoppen
"Iedereen gaat naar de souk, locals én reizigers. Natuurlijk zie je veel toeristenhandel, maar hoe verder je loopt, hoe bijzonderder vondsten je kunt doen.
Er is een tweedehands pleintje, de Wolletjesmarkt, waar je voor een prikkie mode en verzilverd theeservies koopt. Op het Place d'Epices kun je half Afrika aan kruiden kopen."
Design Concept Store
"De Vlaming Jan en de Zwitser Max hebben de Max & Jan Concept Store opgericht, met prachtig design. Hip eten kan op hun dakterras. In Marrakesh kunnen twee mannen als stel niet hand in hand lopen, maar binnenshuis wordt alles wel getolereerd. Niet voor niks streek Yves Saint Laurent hier neer met zijn Pierre."
Rust
"Als je het wat rustiger wilt hebben, raad ik de Kasbah aan, de oude slavenwijk. Er zijn prachtige cafés, zoals Zeitoun en het Kasbah café. Vooral bij die laatste eet ik graag. Naast de moskee vind je het mausoleum Les Tombeaux Saadiens, met de eeuwenlang verborgen gebleven graven van de Saadiërs, directe afstammelingen van de profeet Mohammed."
"Le Jardin Secret is een oase van rust in de drukke souk. Een prachtig paleis met twee tuinen, allemaal in nieuwstaat teruggebracht en een toren vanwaar je de hele stad op je gemak kunt overzien. De beste plek om de dag rustig te beginnen met een koffie."
Religie
"De moskeeën in Marokko, ook de grote Koutoubia met zijn 69 meter hoge minaret, zijn niet toegankelijk voor niet-moslims. De indrukwekkende koranschool Medersa Ben Youssef uit de 16de eeuw, is normaal gesproken wel te bezoeken, maar wordt nu verbouwd."
Park en museum
"Le Jardin Majorelle is favoriet bij veel bij westerlingen. De Franse schilder Majorelle had zijn tuin flink laten vervallen, maar Yves Saint Laurent knapte hem op. Zo veel unieke planten, mooie kleuren en als je vroeg óf laat komt, ook zó veel rust! In het park vind je het Berbers museum en ernaast het recent geopende museum van de couturier. Daar staan jurken, juwelen en andere creaties opgesteld."
3x Uitstapjes
Ouarzazate
"Het Hollywood van Marokko, vanwege de films die hier zijn opgenomen. Ik woon er met mijn man en kinderen als ik niet in de riad of aan het reizen ben. De stad is niet spannend, maar het is de poort naar de woestijn en eromheen liggen oude, schilderachtige kashba's zoals Aït-Ben-Haddou, decor van tal van films."
De Ourika-vallei
"Daar gaan we met gasten saffraan plukken. Sommigen krijgen tranen in de ogen van de schoonheid, zo vroeg in de ochtend, van de vallei met daarachter het Atlasgebergte. Een uur rijden van de stad."
Huwelijksmoussem
"Op een geheime datum mogen huwbare nomadenvrouwen in Imilchil een man uitkiezen om mee te trouwen. Op de jaarmarkt zie je dat er veel geflirt wordt en er koppeltjes ontstaan. Daarna trouwen ze op een geheime plek. Een vrolijk ritueel waar wij als weinigen bij mogen zijn."
